Geskryf deur Purdy Beukes
Van baie kleins af het ek dit geniet om met bejaardes te kommunikeer en na hul stories uit hul kinderdae te luister. Min het ek geweet dat die Here toé al `n plan met my lewe gehad het. Vreemd soos dit mag klink, was verpleging die een beroep wat ek nooit oorweeg het nie, maar toe my man met kanker gediagnoseer is en weier dat enigiemand anders as ek hom versorg, was ek in die spreekwoordelike diep kant ingegooi.
Met daaglikse krag van Bo, ondersteuning van die onkoloog en periodieke besoeke van die hospies-suster wat my `n deeglike praktiese opleiding gegee het, het ek selfs geïnteresseerd geraak in die versorging van `n verswakte en was dit vir my `n uitstekende leerskool. Soveel so dat toe die onkoloog, kort voor my man se dood, my vra wat my toekomsplanne is, ek met `n groot mate van sekerheid en selfvertroue kon antwoord dat ek daaraan dink om tuisversorging my volgende beroep te maak.Op vier-en-vyftig-jarige ouderdom en `n paar jaar buite die arbeidsmark, sou ek nie weer maklik `n sekretariële pos kry nie, maar het ek myself te jonk gevoel in `n onseker wêreld om hande gevou te sit. Die onkoloog het saamgestem en het my ten volle ondersteun. So het ek – ses weke na my man se dood, met sekerheid in my hart dat dit is wat die Here vir my op my lewenspad vorentoe bestem het, die onkoloog se ondersteuning, en die hospies-suster se praktiese opleiding – my eerste aanstelling as tuisversorger gekry.In tuisversorging kry jy grotendeels met bejaardes te doen.
Tog verg dit ewe veel geduld en onderskraging van jou as tuisversorger wanneer jy met `n jonger gestremde persoon werk. Om mensliewend en geduldig te wees, is van die uiterste belang. Om jou intrek in `n vreemdeling se huis te neem, verg nie net aanpassing van jou as tuisversorger nie, maar ook van die pasiënt se kant. Skielik is hier `n vreemdeling in jou huis en moet jy as pasiënt bereid wees om jou huis, en veral jou kombuis, as dit `n vroulike pasiënt is, met `n ander vrou te deel.
Daar moet van die eerste dag af eerlike en deeglike kommunikasie tussen die pasiënt en tuisversorger wees, wat op `n gemaklike en rustige wyse geskied. Enige persoon wat ongesteld is, is in `n mate onseker van homself en as jy as tuisversorger ook nog opgewonde voorkom, kan dit baie negatief inwerk op `n stabiele vertrouensverhouding tussen tuisversorger en pasiënt, wat uiters noodsaaklik is. Dit is ook noodsaaklik om `n goeie verhouding met die familie en huisdokter te handhaaf.Indien jy twyfel, kontak die dokter en maak seker van die toediening van medikasie en laat laasgenoemde jou `n presiese verduideliking van die aard van die pasiënt se toestand gee. Tuisversorging is `n verantwoordelike werk en jy moet jou van alle aspekte betreffende die pasiënt se toestand en omstandighede vergewis.Vertroud met die pasiënt se normale roetine, dieet en gesondheidstoestand, is dit jou taak as tuisversorger om inskiklik en selfs nederig te wees en ten alle tye só op te tree dat die pasiënt jou eerder as `n vriend in plaas van `n vreemdeling of selfs indringer sal sien. Veral by Alzheimer-pasiënte kan so `n sienswyse ontstaan.
Die pasiënt moet gewoond raak aan jou teenwoordigheid en jou stem.Die normale dag van die tuisversorger begin gewoonlik by die wakkerword van jou pasiënt. Dit is normaalweg net julle twee en as hy/sy lief is vir laat slaap, het ek nie `n probleem daarmee nie. Hul kragte neem af, die energie is nie meer soveel nie, so laat die persoon rus. Om iemand op `n gesette tyd wakker te maak terwyl hy/sy nog rustig slaap, maak hul onnodig angstig. Hulle mag dink hul het gefouteer deur te laat te slaap en die volgende nag is hul onrustig uit vrees hul sal weer ‘verslaap’. Laasgenoemde is `n woord wat `n pasiënt baie graag gebruik. Daarmee voel hul en probeer jou onder die indruk bring hul is nog verantwoordelik en in staat daartoe om sekere take te verrig.Vertel die pasiënt wat jy gaan doen, sonder om altyd `n antwoord te verwag. Bederf hom/haar met `n koppie koffie/tee en `n beskuitjie terwyl jy alles wat nodig is vir die badproses regkry, hetsy `n bed-was of stort.
Laat die pasiënt self besluit watter klere aangetrek gaan word. Hulle voel reeds so gestroop van alle seggenskap oor die huishouding en selfversorging, dat die besluitneming wat wel nog deur omstandighede aan hul toegedeel word, gerespekteer moet word.Oefening en vars lug is vir beide die pasiënt en tuisversorger baie belangrik. Al is dit kort entjies, gaan stap gereeld of stoot die pasiënt in `n rolstoel, of as hy/sy lief was vir tuinmaak, gaan sit in die tuin en gesels oor die plante en doen self ietsie in die tuin. So het ek geleer om belang te stel en vandag hou ek my eie tuin in stand. Dit bied ook vir die tuisversorger `n mate van ontspanning en afleiding.Vind uit wat die persoon se gunsteling-stokperdjie was en brei daarop uit. Laat die bejaarde ook `n keuse in die voorbereiding van `n maaltyd uitoefen. So moes ek al donkeraand haastig winkel toe jaag om `n pakkie visvingers te gaan koop. Gewoonlik het so `n persoon nie veel van `n eetlus nie en as hy/sy wel vir iets spesifiek lus voel, moet jy terstond van die geleentheid gebruik maak om daardie behoefte te bevredig.`n Tuisversorger is ook maar net `n mens, maar negatiewe emosies mag nooit die oorhand oor jou optrede kry nie.
Hoe langer jy by `n pasiënt inwoon en hoe beter julle mekaar leer ken en aan mekaar se gewoontes en sienswyses gewoond raak, hoe meer geheg raak die pasiënt aan die tuisversorger en vertrou haar later letterlik met sy/haar lewe.Doen moeite met bordspeletjies. `n Dame het vir my `n sekere bordspeletjie geleer en daar raak ek versot daarop! Een aand speel ons en toe ons `n slag op die horlosie kyk, was dit 00:30! Sy het lank daarna nog gepraat van dié genotvolle aand.Soms gebeur dit dat `n tuisversorger tog ferm moet optree, teen die wil en sin van die pasiënt, maar die situasie sal jou lei. Moet net nooit jou humeur verloor nie en maak seker dat die besluite wat jy neem, sowel as jou optrede, ten alle tye in belang van die pasiënt is. Indien die pasiënt helder van verstand is, sorg dat jy op hoogte van die jongste nuusgebeure bly. Dit kan tot baie leersame en interessante gesprekke lei.Tuisversorging hang grotendeels af van wat jy as tuisversorger daarvan maak. Eerstens hoe aanpasbaar jy by die pasiënt en familie is, binne perke natuurlik, tweedens oor hoeveel natuurlike geduld jy as mens beskik, en derdens mensliewendheid. Tuisversorging is `n onbaatsugtige beroep waarvoor jy hier op aarde nie altyd die nodige erkenning mag kry nie, maar weet net dit is `n edel werk en wanneer dit met die nodige toewyding en `n groot mate van nederigheid geskied, sal jy elke dag die nodige krag daarvoor kry.